دانشمندان توانسته اند برای اولین بار و با جزئیاتی منحصر به فرد، نقشه ای دقیق را از گودال ماریانا، عمیقترین بخش شناخته شده در جهان ترسیم کنند.

دراز گودال ماریانا در غرب اقیانوس آرام، درازایی برابر دو هزار و 500 کیلومتر دارد و عمق آن از سطح دریا 10 هزار و 994 متر است.

این مطالعه جدید که توسط مرکز نقشه برداری اقیانوسی و ساحلی یا CCOM انجام گرفته، با هدف تعیین وسعت قلمرو آمریکا در منطقه تکمیل شده است. عمیقترین نقطه در این گودال که با نام "ژرفای چلنجر" شناخته می شود، با طولی بلندتر از اورست به درون پوسته زمین نفوذ کرده است.

دانشمندان این درازگودال را از شمالی ترین نقطه تا جنوبی ترین نقطه مورد بررسی قرار داده و نقشه آن را ترسیم کرده اند. برای انجام این کار از دستگاه "چندپرتوی اکوساندر" که بر روی یک کشتی نقشه برداری آمریکا نصب شده بود، استفاده شده است. این ابزار به محققان امکان می دهد ردپای امواج صوتی عمود بر مسیر مستقیم حرکت کشتی را نقشه برداری کنند، به این شکل نقشه این دراز گودال با دقت و وضوحی برابر 100 متر به دست آمد.

اطلاعات به دست آمده از این تحقیق می تواند علاوه بر تعیین محدوده مرزی آمریکا، فواید علمی فراوانی داشته باشد. زمین شناسان می توانند با کمک این نقشه درک بهتری از یکی از شگفت انگیزترین نقاط فرورانشی زمین به دست آورند. درازگودال ماریانا در اثر فرورانده شدن بخشی از پوسته اقیانوسی آرام به زیر صفحه تکتونیکی فیلیپین به وجود آمده است.

این نقشه همچنین برای تیمهایی که قرار است برای کشف اعماق این گودال به درون آن سفر کنند می تواند ارزشمند باشد. تا کنون تنها دو انسان در سال 1960 توانسته اند به ژرفای چلنجر سفر کنند.

دبیر گروه زمین شناسی دانشگاه تربیت مدرس گفت: ایران در زمینه علم زمین شناسی و انجام تحقیقات علوم زمین در منطقه پیشگام است.
'محسن رضایی ' روز چهارشنبه  افزود: تحقیقات و مطالعات زیادی در زمینه علوم زمین شناسی در رشته های مختلف این علم در دانشگاه های كشور در حال انجام است كه بیشتر آنها كاربردی است.

وی اظهار داشت: مقالات محققان ایرانی در بسیاری از مجلات جهانی به چاپ می رسد كه این نشان از علمی و كاربردی بودن این مقالات دارد . این در حالی است كه همچنان شاهد افزایش چاپ این مقالات در سطح جهانی هستیم.

مدیر گروه زمین شناسی دانشگاه تربیت مدرس ادامه داد: در چند سال اخیر علم زمین شناسی در كشور ما پیشرفت زیادی داشته و به بحث مخاطرات زمین شناسی توجه ویژه شده است.

وی اظهارداشت: ایران كشوری است كه بیشترین بلایای طبیعی از قبیل زلزله ، سیل، خشكسالی ها و فرونشت را داراست بنابراین پرداختن به این مباحث در قالب مقالات و تحقیقات علمی الزامی است كه خوشبختانه در چند سال اخیر توجه ویژه ای به این امور شده است.

رضایی ادامه داد: هم اكنون در بیشتر دانشگاه های كشور رشته های مربوط به زمین شناسی در سطوح كارشناسی ، كارشناسی ارشد و دكترا فعال است و هیچ گونه مشكلی در زمینه استاد دانشگاه در رشته های مرتبط به علوم زمین در كشور وجود ندارد.

***

گروهی از دانشمندان آمریکایی و چینی با بازسازی شرایط فشار و دما در هسته خارجی زمین نشان دادند که برخلاف تصور، اکسیژن در این منطقه از سیاره ما بسیار ناچیز است.

برپایه مدلهای کنونی علاوه بر مقادیر بالای آهن، هسته خارجی زمین محتوی مقدار کمی از عناصر سبک برای مثال، گوگرد، اکسیژن، سیلیسم، کربن یا هیدروژن است. از آنجا که اکسیژن فراوانترین عنصر سیاره ما است، بنابراین می توان انتظار داشت که بخش مهمی از عناصر سبک داخل هسته خارجی زمین را تشکیل دهد.این درحالی است که گروهی از دانشمندان لابراتوار ژئوفیزیک کارنگی آمریکا و دانشگاه تکنولوژی ووهان چین اطلاعات تجربی جدیدی را به دست آوردند که طیفی از عناصر سبک داخل زمین را با استفاده از اطلاعات لرزه نگاری دسته بندی می کند و نشان می دهد که در هسته، اکسیژن حضور قابل توجهی ندارد.

نتایج این تحقیقات معانی مهمی برای درک دوره شکل گیری زمین و حرکات همرفتی داخلی دارند. اعتقاد بر این است که عناصر سبک بر روی این حرکات که برای هسته خارجی مایع بسیار مهم هستند تاثیر می گذارند و هسته خارجی مایع نیز میدان مغناطیسی زمین را می سازد.

این محققان در این خصوص توضیح دادند: "ما نمی توانیم مستقیما از هسته نمونه برداری کنیم، بنابراین باید مدلهای خود را با ترکیب نتایج آزمایشات آزمایشگاهی و اطلاعات لرزه نگاری بهبود بخشیم."

یکی از مشکلاتی که در این نوع مطالعات وجود دارد در این است که با افزایش عمق، فشار و گرما نیز افزایش می یابد و موجب می شود که مواد به روشی مفتاوت از آنچه که در سطح دیده می شود رفتار کنند.

**

گروهی از دانشمندان بین المللی توانستند معمای منشای رشته کوهی مشابه آلپ را که در زیر سه کیلومتر یخهای قطب جنوب مدفون شده است، حل کنند.

تا نیم قرن قبل دانشمندان حتی تصور هم نمی کردند که در زیر یخهایی به قطر 3 کیلومتر واقع در قطب جنوب بتوان یک رشته کوه شبیه به آلپ را پیدا کرد. اما پس از کشف این رشته کوه زیرزمینی در سال 1958، زمین شناسان در مقابل خود پازلی را یافتند که به نظر می رسید در برابر تمام آگاهیهای علم درباره زمین ایستاده است.

این پازل اسرارآمیز حداقل تا زمانیکه یک تیم اکتشافی بین المللی به سرپرستی "نقشه برداری جنوبگان بریتانیا" اسرار این رشته کوه را فاش نکرد همچنان ناشناخته باقی بود. نتایج تحقیقات این تیم اکتشافی بین المللی نشان می دهد که رشته کوه "گامبورتسف" به طول 800 کیلومتر، عرض 500 کیلومتر و قله های به ارتفاع 3 هزار متر، ثمره یک سری حوادث خاصی است که کمی بیشتر از یک میلیارد سال قبل رخ داده اند.

این آلپ اسرارآمیز مدفون در زیر یخهای قطب جنوب از خطوط تماس میان صفحات تکتونیکی دور است و همچنین منشای آتشفشانی ندارد. از سویی دیگر، باوجود اینکه "گامبورتسف" در منطقه ای واقع شده است که از نظر زمین شناختی بسیار کهن است، ساختار بسیار جوانی دارد.دانشمندان به منظور بازسازی تاریخ منشای این کوهها در طول این سالها به دفعات به قاره سفید رفته اند و با استفاده از رادارهای پرقدرت از رشته کوه نقشه برداری کرده اند.اکنون این محققان با استفاده از دستگاههایی که میدانهای گرانشی و مغناطیسی زمین را ثبت می کنند و همچنین لرزه نگارهایی که مشغول کاوش در اعماق زمین هستند توانستند اسرار این معما را فاش کنند.این زمین شناسان در این خصوص توضیح دادند: "تحقیق بر روی این رشته کوه یک چالش شگفت انگیز بود اما ما سرانجام موفق شدیم و توانستیم این داستان بسیار جالب را به تصویر بکشیم."

  "زمين شناسي پزشکي" علمي است که به بررسي ارتباط بين عوامل زمين شناسي با سلامت انسان ها و جانوران و تأثير عوامل زيست محيطي بر پراکندگي جغرافيايي بيماري هاي مرتبط مي پردازد.
بنابراين زمين شناسي پزشکي موضوعي گسترده و پيچيده است که براي شناسايي، کاهش يا حل مشکلات موجود نياز به ارتباط با رشته هاي مختلف علمي دارد.
فلزات و نافلزات اگر به مقادير غيرطبيعي وارد بدن شوند منجر به بروز مشکلات قابل توجهي مي گردند. گروهي از فلزات براي سلامتي ما سودمند و گروهي ديگر مضر هستند. فعاليت هاي انساني (از هر نوع) باعث انتقال فلزات از جايگاه هايشان به مکان هايي مي شود که در آينده براي سلامت انسان ها و جانوران مشکلاتي را به وجود خواهند آورند. اين مشکلات در مکان هايي که بارندگي هاي اسيدي روند دسترس پذيري فلزات سنگين (مانند جیوه) و در نتيجه جذب آنها در زنجیره غذايي را تسهیل می کند، تشديد مي شوند. به علاوه باران های اسیدی در این مکان ها باعث عدم دسترسی موجودات زنده به برخي از عناصر کم مقدار مانند سلنيم می شوند.
عناصر سمي موجود در خاک و سنگ حاصل واکنش هاي ژئوشيميايي طبيعي یا فعاليت هاي انساني هستند و معمولا بر سلامتي انسان اثر مي گذارند؛ در واقع اين عناصر از طريق غذا يا نوشيدني وارد بدن مي شوند. اگرچه در بسياري از مناطق فقط از غذاهاي محلي استفاده می شود ولي جوامع صنعتي مدرن اغلب خواهان غذاهای متنوعی هستند که در مناطق جغرافيايي مختلف توليد می شود. آب آشامیدني معمولا به طور محلي تأمين می شود و عمدتا متأثر از ژئوشيمي محلي است. ورود بیش از اندازه برخی از ترکیبات غیرآلی به بدن از طریق آب های آشامیدني باعث بروز مشکلاتی در برخی از کشورها شده است . از بيماری های جهاني مربوط به زمين شناسي پزشکي مي توان به گواتر (کمبود يد) و بيماريهاي مربوط به فزوني يا کمبود عناصري خاص مانند فلورين يا سلنيم اشاره کرد. بيماريهاي قلبي-عروقي مرتبط با سختي آب (متأثر از محیط های جغرافيايي) نيز يکي ديگر از موضوعات زمين شناسي پزشکي است.
بسياري از سنگ ها دارای سطوح بالای اورانیوم هستند مانند شيل هاي زاجي، گرانيت هاي خاص و پگماتيت ها. تنفس يا بلع مقادير غير عادي گاز راديواکتيو رادون که از منابع طبيعي راديواکتيو در چنين سنگ هايي ايجاد مي شود، خطري مهم براي سلامت عموم محسوب می شود. آمار سرطان هاي ريه ناشي از رادون رو به افزايش است. مطالعات اخير نشان داده است که نوشيدن آب مملو از رادون خطرات قابل توجهی را برای انسان ها به خصوص گروه هاي خاص مانند کودکان و افراد سالخورده به وجود می آورد. ميزان رادون موجود در آب مستقيما به شرايط جغرافيايي محلي مرتبط مي شود.
با توجه به کمبود برخی از عناصر( روی، آهن، ید و …)، بالابودن سطوح رادیواکتییته طبیعی(رادون) در برخی نقاط شمالی کشور، معضلات بهداشتی در دام ها ناشی از کمبود مس در برخی نقاط کشور، وجود آنومالی های ژئوشیمیایی در بسیاری از نقاط کشور و … انجام مطالعات زمین شناسی پزشکی در ایران ضروری به نظر می رسد.
پایگاه ملی داده های علوم زمین کشور با هدف ارتقا این موضوع در میان متخصصین زمین شناسی، پزشکی، بهداشت و عموم مردم، مجموعه مطالعات سامان یافته ای را پیرامون تدوین بانک اطلاعاتی، گردآوری و اطلاع رسانی این موضوع در ایران و سایر نقاط جهان در دست انجام دارد.

دانشمندان ناسا در حال کشف کوههاى ولکانيکى هستند

كشف لايه جديد

آخرين اخبار از درون زمين

سياره مريخ گرمتر مي‌شود

تصاوير دريافتي از كره مريخ اولين شواهد در مورد فعاليت لرزه‌اي و نيز افزايش دماي هوا در اين سياره سرخ رنگ همسايه زمين را نشان مي‌دهد.